Dom energooszczędny, czyli jaki? Co warto o nim wiedzieć?

Dom energooszczędny to sposób nie tylko na zaoszczędzenie, ale również o zadbanie o środowisko. Dowiedz się wszystkiego, co warto wiedzieć o tym rozwiązaniu. Czym różni się od domów pasywnych?

Oszczędność energetyczna i obniżenie kosztów utrzymania domów mieszkalnych stają się ostatnio bardzo modne. To oczywiście słuszny trend, z którego mogą płynąć same korzyści. Szukając informacji na ten temat, z pewnością spotkałeś się z pojęciem „dom energooszczędny”. Co to jest i czy rzeczywiście użytkowania takiego obiektu jest tanie? 

Czym jest dom energooszczędny?

Na początek wyjaśnimy, co to jest budynek energooszczędny. Definicja nie jest jednoznaczna. Często tym pojęciem określa się budynki, których parametry izolacyjne i techniczne są lepsze, niż wymagają tego aktualne normy. W przypadku domów energooszczędnych istnieją też kryteria związane z ISO, czyli europejskim certyfikatem jakości. To one dokładnie określają, w jakiej sytuacji można mówić o domu energooszczędnym. Ma to znaczenie również w świetle dofinansowania, na jakie będziesz mógł liczyć, inwestując w energooszczędny dom.

Jakie warunki musi spełniać budynek energooszczędny?

Normy ISO dokładnie określają, jakie zużycie energetyczne może mieć dom energooszczędny. Służy do tego współczynnik UEco, który bierze pod uwagę energię potrzebną na ogrzewanie budynku i wody użytkowej. Zużycie podawane jest za cały rok użytkowania i przeliczane na każdy metr kwadratowy powierzchni. Jak wygląda ten parametr dla domu energooszczędnego i innych konstrukcji nastawionych na oszczędzanie energii? Normy przedstawiają się następująco:

• dom energooszczędny – 75 kWh/(m²·rok);
• dom niskoenergetyczny – 30 kWh/(m²·rok);
• dom pasywny – 15 kWh/(m²·rok);
• dom zeroenergetyczny – 0 kWh/(m²·rok).

Dla porównania należy dodać, że standardowy dom w budownictwie tradycyjnym ma zapotrzebowanie na poziomie około 130 kWh/(m²·rok). Warto wspomnieć również, że zużycie energetyczne szacuje się na podstawie audytu lub obliczeń dla danego obiektu prowadzonych przez specjalistyczne firmy. 

Po czym poznać energooszczędny dom?

Definicja domu energooszczędnego może mało precyzyjnie wskazywać, jaki charakter ma ten rodzaj budynku. Kluczem do uzyskania energooszczędności jest utrzymanie maksymalnej ilości wytworzonego ciepła wewnątrz pomieszczenia. Dzięki temu nie będzie potrzeby wykorzystywać energii do ponownego ogrzewania powietrza, które utraciłeś. Aby uzyskać właściwości domu energooszczędnego musisz zatem zadbać o odpowiednią izolację termiczną.

Projekt domu energooszczędnego

Prace nad domem energooszczędnym zaczynają się już na etapie projektowania. To w biurach architektonicznych projektuje się bryłę budynku i dobiera odpowiednie technologie. Na etapie projektowania planuje się także ulokowanie budynku, biorąc pod uwagę zastosowanie OZE. W związku z tym energooszczędny dom to najczęściej budynek nowy, wznoszony od podstaw. 

Energooszczędny dom i jego cechy

Co charakteryzuje energooszczędny dom? Do najlepiej rozpoznawalnych cech trzeba zaliczyć:

• niewielkie rozmiary – mniejsze obiekty jest łatwiej ogrzać, zaizolować i uniknąć w ich budowie mostków termicznych;
• prosta bryła – mniejsza liczba ścian zewnętrznych nie zawsze wynika z rozmiarów budynku. Mały dom o dużej powierzchni z licznymi załamaniami jest interesujący i wygodny do mieszkania, ale nie do ogrzewania. Bryła domu energooszczędnego powinna być możliwie najbardziej zbita i geometryczna;
• racjonalny układ pomieszczeń – dom energooszczędny musi być zaplanowany z myślą o nasłonecznieniu poszczególnych stref. Salon i miejsca, w których przebywasz częściej, powinny być skierowane na południe. Z kolei obiekty gospodarcze, techniczne czy magazynowe mogą być po północnej stronie;
• właściwie rozmieszczone i zaprojektowane okna – przez okna ucieka dużo ciepła, ale także dostaje się do wewnątrz sporo energii w postaci promieni słonecznych. Dlatego nie rezygnuj z dużych okien w domu energooszczędnym, tylko umieść je na południowej stronie domu. Na północnej niech będzie tylko okienko z toalety lub kuchni;
• materiały izolacyjne – nie możesz oszczędzać na materiałach do izolacji przegród zewnętrznych. Wybierz wysokiej jakości wełny mineralne na poddasze i styropian grafitowy do izolacji ścian;
• system odzyskiwania energii cieplnej – największe straty ciepła powstają w czasie wymiany powietrza. Nie da się uniknąć wietrzenia w zimie, dlatego zainwestuj w rekuperator, który będzie odzyskiwał temperaturę z powietrza i jednocześnie zadba o wentylację.

Dofinansowania na energooszczędny dom

W ostatnich latach nieco łatwiej jest zbudować energooszczędny dom. Powodem jest nie tylko dostęp do lepszych technologii i materiałów, lecz także obecność dofinansowań i dotacji. Na dom energooszczędny również możesz pozyskać pieniądze z kilku funduszy. Często warunkiem jest jednak potrzeba uzyskania parametrów izolacyjnych odpowiednich dla norm ISO. 

Wsparcie NFOŚiGW

Prywatni inwestorzy mogą liczyć na zwrot części kosztów z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W zależności od poziomu energooszczędności obiektu można uzyskać inną kwotę zwrotu. Dopłata na energooszczędny dom wynosi 30 tysięcy złotych, tymczasem na dom pasywny jest to 50 tysięcy złotych. Dodatkowo możesz zwrócić się o dopłatę na mieszkanie o charakterze energooszczędnym w budynku wielorodzinnym. 

Pożyczki niskooprocentowane

Budowę domu energooszczędnego wspierają nie tylko instytucje państwowe, ale także komercyjne. Część banków oferuje niskooprocentowane pożyczki na tego typu inwestycje. Ponadto w ofercie banków znajdują się kredyty hipoteczne na preferencyjnych warunkach udzielane na wzniesienie domu energooszczędnego. Z kolei przedsiębiorcy w przypadku termomodernizacji obiektów firmowych, montażu pomp ciepła czy fotowoltaiki mogą liczyć na środki z programu „Energia Plus”.

Ile kosztuje budynek energooszczędny?

Nowoczesne materiały, technologia wykonania i specjalny projekt już na wstępie wpływają na wysoką cenę domu energooszczędnego. Do tego dochodzą jeszcze instalacje odpowiedzialne za pobór energii słonecznej, pompy ciepła czy rekuperatory. Wszystkie te elementy sprawiają, że dom energooszczędny jest znacznie droższy od tradycyjnego budownictwa. 

O ile droższy od klasycznego jest energooszczędny dom?

Jaka jest różnica w cenie? Trudno dokładnie wskazać wartości, ponieważ zbyt wiele mamy niewiadomych. Na koszt ma wpływ wielkość budynku, a także to, ile zostało zastosowanych instalacji ekologicznych oraz potrzeba stworzenia indywidualnego projektu. Budynek energooszczędny może być droższy od około 10–35 procent w stosunku do budownictwa tradycyjnego. Nawet gdy weźmiemy pod uwagę zwroty ze wspomnianych funduszy czy dopłaty do energii odnawialnej, jest to spora różnica. 

Oszczędności w domu energooszczędnym

Wysoki koszt na poziomie inwestycji daje spore korzyści podczas eksploatacji obiektu. Przy odpowiednim projekcie oraz doborze instalacji dopasowanych do lokalizacji i zapotrzebowania obiektu można uzyskać niemal całkowitą niezależność energetyczną. Niewielkie zapotrzebowanie na energię potrzebną do ogrzewania można pokryć z pomp ciepła wzbogacanych fotowoltaiką. Dzięki temu okaże się, że rachunki za energię, ogrzewanie czy ciepłą wodę użytkową spadną do zera. W ten sposób energooszczędny dom będzie w stanie się zwrócić, a jego instalacje zapracują na spłatę kredytu. 

Czy warto stawiać na energooszczędny dom?

Wiesz już, co to jest dom energooszczędny i ile kosztuje. Pora podsumować te informacje i przekonać się, czy jest sens, by stawiać na taki budynek. Część argumentów za tym, żeby postawić energooszczędny dom, wymieniliśmy już wcześniej. Należy do nich dodać jeszcze ekologię i neutralność dla środowiska naturalnego. Czyste powietrze, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zużycia paliw stałych oznaczają niewymierne i bezcenne korzyści także dla przyszłych pokoleń. 

Blaski i cienie domu energooszczędnego

Energooszczędność w domu ma też swoje wady szczególnie dla osób, które nie są przyzwyczajone do zarządzania zasobami. Ponadto instalacje pozyskiwania energii z natury czy rekuperator wymagają serwisowania, a w po pewnym czasie także napraw lub wymiany. To generuje koszty, a także wymaga uwagi i odrobiny zachodu, co nie wszystkim będzie odpowiadało. Trzeba dbać o szczegóły, na przykład pamiętać o współczynniku przenikania ciepła, który powinien utrzymywać się na poziomie 0,20 W/(m2·K).

Musisz wiedzieć, że nawet bardzo awaryjne systemy i koszty częstych napraw nie zmienią opłacalności tego typu budownictwa. W związku z tym do tego, czy warto stawiać dom energooszczędny, musisz podejść indywidualnie. Nie możesz przy tym zapominać o rozsądku i ekonomii. Czasem w przypadku nowoczesnych konstrukcji trudno jest znaleźć czynnik, który można usprawnić przy racjonalnych kosztach. Z kolei niepotrzebne wydawanie pieniędzy również ma znamiona zachowań nieekologicznych. Możesz jednak rozważyć dopłaty (np. Energia+). Oszczędny dom będzie mógł dzięki temu zostać wzniesiony niższym kosztem, a w perspektywie na przyszłość zauważysz znaczące oszczędności.