Arkadiusz Mędrzak
Dachówki fotowoltaiczne to poniekąd materiał wykończeniowy. Sprawdź, jak są zbudowane i czym różnią się od paneli solarnych. W jakich sytuacjach je stosować?
Stanowią one ostateczną powierzchnię dachu i chronią obiekt przed czynnikami atmosferycznymi. Parametrami wytrzymałościowymi i wyglądem przypominają nieco tradycyjne dachówki ceramiczne. Jednak nie są wykonane z wypalanej gliny, a płytek krzemowych pokrytych hartowanym szkłem. Każdy element jest w stanie pobierać energię słoneczną i generować z niej prąd stały.
Dach z paneli fotowoltaicznych – jak działa?
Być może spotykasz się z pojęciem dachów solarnych pierwszy raz. Już sama nazwa sugeruje, jakie cechy ma dach z paneli fotowoltaicznych. Zasada działania jest niemal identyczna jak w przypadku instalacji z ekranów solarnych. Dachówki absorbują promienie słoneczne, a w dalszej kolejności przetwarzają je na prąd stały. Cały proces jest możliwy dzięki zastosowaniu ogniw krzemowych, pomiędzy którymi występuje pole magnetyczne. Różnica polega jedynie na tym, że panele montowane są do powierzchni połaci, a dachówka solarna stanowi ową połać.
W dalszej kolejności wszystkie dachówki podłączone są do inwertera, który przetwarza wyprodukowany przez nie prąd stały na zmienny. Dzięki temu dachówki mogą zasilać domową sieć elektryczną, napełniać akumulatory lub przekazywać nadwyżki do sieci. Solarna dachówka wraz z całą instalacją jest zaliczana do odnawialnych źródeł energii, dlatego masz możliwość uzyskania dopłat i zwrotów właściwych dla fotowoltaiki.
Dachy solarne – zalety
Z pewnością niewielu twoich znajomych ma na dachu dachówki pobierające energię słoneczną. Nie da się ukryć, że solarna dachówka cieszy się małą popularnością. Panel fotowoltaiczny na dachu można spotkać znacznie częściej niż dachówki absorbujące energię słoneczną. Biorąc pod uwagę liczne zalety tych konstrukcji, może się to wydawać nielogiczne.
Dachówka fotowoltaiczna to przede wszystkim bardzo estetyczna dekoracja połaci dachowej. Jej wygląd porównywany jest do klasycznych dachówek ceramicznych. Dodatkowo można nabyć ją w różnych wariantach kolorystycznych i w kilku przetłoczeniach, co ułatwia dopasowanie paneli do wyglądu całego obiektu. To spory atut.
Niewielkie elementy konstrukcyjne solarnej dachówki dają też ogromne możliwości, jeśli chodzi o kształtowanie powierzchni połaci. Małe dachówki możesz ułożyć nawet na bardzo nieregularnych połaciach z licznymi krawędziami i załamaniami. W przypadku paneli byłoby to niemożliwe, ponieważ dla dużych ekranów najlepsza jest prosta powierzchnia. Poszczególne elementy nie wystają też poza obrys dachu, faktycznie tworząc jego połać.
Niewielkie rozmiary i kształty dachówek mają znaczenie w trakcie montażu. Ich układanie przypomina krycie połaci ceramicznymi dachówkami. Dzięki temu ułożenie całej połaci lub zaledwie jej części nie zajmie wiele czasu. Jednak nowoczesna technologia schowana wewnątrz dachówek wymaga doświadczonej ekipy monterskiej. Dlatego nie ryzykuj przypadkowych firm dekarskich i postaw na specjalistów w tej dziedzinie.
Po stronie zalet dachówki fotowoltaicznej należy umieścić także żywotność tych produktów. Dachy solarne przewidziane są na 30–40 lat funkcjonowania – to nawet dwukrotnie dłuższa żywotność niż ta cechująca panele. Wynika to głównie z ich konstrukcji, która ma znakomite parametry wytrzymałościowe. Wiele dobrej jakości dachówek ma wysoką, 4. klasę odporności na gradobicie, podczas gdy panele z reguły klasyfikują się do grupy 3. Także ukryty system przewodów prowadzonych pod powierzchnią połaci jest w mniejszym stopniu narażony na uszkodzenia spowodowane czynnikami atmosferycznymi.
Dachy solarne – wady
Trudno znaleźć rozwiązania, które pozbawione są wad. Także dachówka fotowoltaiczna w oczach wielu specjalistów należy do produktów nienadających się jeszcze do użytku. Jakie wady wymieniane są najczęściej? Monterzy, projektanci i specjaliści wskazują przede wszystkim brak możliwości ustawienie kąta nachylenia dachówek. W przypadku paneli istnieje możliwość drobnej korekty kąta nachylenia. Tymczasem dachówka jest nakładana na konstrukcję dachową i musi być ułożona pod takim kątem, pod jakim zaprojektowano dach.
Ze wspomnianego problemu wynika kolejny. Zastosowanie dachówki solarnej z reguły wymaga uwzględnienia już na etapie projektowania obiektu. W ten sposób istnieje możliwość przynajmniej częściowego dopasowania nachylenia kąta połaci dachowej do optymalnego ustawienia solarów. Część ekspertów wyciąga wręcz wniosek, że montaż paneli na odnawianych połaciach jest nieopłacalny. Dopiero przy całkowitej wymianie konstrukcji dachowej i zastąpieniu jej nową, o odpowiednim nachyleniu, można uzyskać zadowalające efekty.
Dachówka fotowoltaiczna – koszt instalacji i wydajność
Jest jeszcze jedna wada, z którą musi zmierzyć się dachówka fotowoltaiczna – koszt instalacji. To rozwiązanie jest znacznie droższe niż tradycyjne panele, a porównanie kosztów przedstawimy poniżej. Wynika to z zastosowania bardziej nowoczesnych i kosztownych technologii oraz z nieco mniejszej wydajności. Dachówka fotowoltaiczna znajduje się obecnie na podobnym poziomie co tradycyjne panele kilka lat temu. Z biegiem czasu z pewnością takie pokrycia będą znacznie tańsze i bardziej wydajne.
Pojedyncza dachówka fotowoltaiczna dysponuje mocą od 10 do 30 W. Różnice wynikają z wielkości dachówek i liczby zawartych w niej ogniw. Przyjmuje się, że 1 m² połaci dachowej wykonanej z dachówek solarnych daje moc około 100 W. Żeby ułatwić sobie zestawienie, przyjmijmy połać dachową o powierzchni 100 m². Wynika z tego, że po wykończeniu całej połaci z użyciem dachówek solarnych instalacja uzyska około 10 kW mocy.
Tu pojawia się pierwszy problem, czyli wydajność dachówki fotowoltaicznej. Żeby uzyskać podobną moc w instalacjach z paneli układanych na dachu, wystarczy powierzchnia 60 m². Jeśli większość paneli ułożysz po południowej stronie połaci i odpowiednio nachylisz, okażą się też bardziej wydajne. Nawet panele elewacyjne do uzyskania podobnej mocy potrzebują zaledwie około 90 m².
Także koszt takiej instalacji jest sporo wyższy. W przypadku paneli fotowoltaicznych za montaż instalacji o mocy 10 kW zapłacisz około 50–60 tysięcy złotych. Dachy solarne są znacznie droższe. Już sam materiał będzie kosztował około 90 tysięcy złotych. Do tego dochodzą koszty montażu i akcesoriów potrzebnych do instalacji. Jeśli zamkniesz się w kwocie 120 tysięcy złotych, możesz mówić o sukcesie. Poprzez tak duże koszty wydłuża się także okres zwrotu inwestycji. Najczęściej przyjmuje się zwrot po 15–20 latach. Po tym okresie jednak będziesz miał nadal około 20 lat spokojnej eksploatacji. W przypadku paneli będziesz się już zastanawiał nad wymianą sieci.
W podsumowaniu można uznać, że dachówka fotowoltaiczna to produkt dla bardziej wybrednych klientów. Jej wygląd sprawia, że nadaje się do bardzo eleganckich obiektów, które może nieco szpecić konstrukcja modułów fotowoltaicznych. Takie dachówki układa się często w obiektach o charakterze zabytkowym. Pewną przeszkodą jest cena konstrukcji, dlatego nie każdy może pozwolić sobie na ten element. Jeśli nie jesteś jeszcze zdecydowany, obserwuj rozwój tej dziedziny fotowoltaiki. Z pewnością w przyszłości coraz więcej obiektów będzie wykończonych w ten sposób.
