Arkadiusz Mędrzak
Rośliny oczyszczające powietrze nazywamy płucami miast czy nawet płucami ziemi. Możemy wykorzystać je również na mniejszą skalę – w naszych domach i mieszkaniach. Sprawdź, jakie wybrać.
Świat roślinny jest niezwykle bogaty i bez niego ludzkość nie byłaby w stanie funkcjonować. Dzięki nim nie tylko mamy schronienie i pożywienie, ale także możemy swobodnie oddychać. Przyzwyczailiśmy się już do tego, że drzewa pochłaniają dwutlenek węgla i zamieniają go na tlen. Jednak część roślin pobiera z otoczenia nie tylko dwutlenek węgla, ale także substancje, które ludzkiemu organizmowi szkodzą.
Kwiat filtrujący powietrze – jak działa?
W jaki sposób funkcjonują rośliny oczyszczające powietrze? Przede wszystkim pobierają związki chemiczne, a następnie rozkładają je na pierwiastki, które wykorzystują do odżywiania. Do rozkładu związków chemicznych dochodzi na powierzchni liści. Jest to łatwiejsze z punktu widzenia dostępu do powietrza, jednak mniej skuteczne. Rośliny, takie jak dracena, fikus czy zielistka, najbardziej efektywnie rozbijają związki chemiczne za pośrednictwem korzeni. Z wiadomych względów jest to trudniejsze, jednak na rynku można już znaleźć rośliny z częściowo odsłoniętymi korzeniami.
Warto zaznaczyć, że rośliny i kwiaty oczyszczające powietrze zwykle nie zawierają toksyn. Na przykład rozłożone węglowodany dzielą się na wodór, czyli składnik wody i powietrza, a także na węgiel. W takim stanie oba pierwiastki nie szkodzą ani ludziom, ani zwierzętom.
Kwiaty oczyszczające powietrze w domu – jakie związki usuwają?
Od dawna człowiek miał świadomość, że rośliny dobrze wpływają na nasze samopoczucie. Zawsze lubiliśmy się nimi otaczać, choć często nawet nie było to koniecznością. Jednak dopiero badania naukowe prowadzone pod koniec XX wieku przyniosły wymierne dane, z których obecnie możemy korzystać.
Kwiaty oczyszczające powietrze – geneza pierwszych badań
Jak w przypadku większości współczesnych rewolucyjnych wynalazków, pierwsze zapotrzebowanie zgłoszono w technologii kosmicznej. To właśnie w NASA badano rośliny oczyszczające powietrze. Ta teoria nie trzyma się całości? Ależ oczywiście, że się trzyma. Chodziło o systemy filtrujące powietrze, które działają w promach kosmicznych i na stacjach orbitalnych. Ich zapotrzebowanie na energię jest tak duże, że szukano lepszego sposobu. Dlatego z pomocą przyszły rośliny i ich unikalne umiejętności, które już testowane są w kosmosie.
Z jakimi substancjami walczą rośliny oczyszczające powietrze?
Z pewnością rośliny oczyszczające powietrze nie zastąpią odpowiednich urządzeń i filtrów. Mogą jednak wspierać je i z łatwością usuną szkodliwe związki w mniejszych ilościach. Dodatkowo wpłyną na estetykę mieszkania, ponieważ zielona doniczkowa roślina zawsze jest dekoracją. W każdym typie wnętrza (nawet minimalistycznych przemysłowych aranżacjach) kwiat filtrujący powietrze będzie mile widziany. Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych związków chemicznych i innych szkodzących czynników eliminowanych przez te rośliny:
- tlenek węgla – jeden z najbardziej toksycznych gazów, który powstaje w wyniku spalania, w zbyt dużym stężeniu powoduje zatrucie podobne do stanów grypowych, a nawet prowadzące do śmierci;
- formaldehyd (aldehyd mrówkowy) – jest to jeden z konserwantów, który stosuje się w wielu kosmetykach, zawierają go tusze do rzęs, lakiery do włosów, dezodoranty czy niektóre materiały budowlane, jest toksyczny dla organizmu człowieka i atakuje układ oddechowy, odpornościowy, nerwowy, a nawet rozrodczy;
- benzen – organiczny związek chemiczny z grupy węglowodorów, powstaje podczas niepełnego spalania węgla kamiennego, jeden ze składników smogu, zwany jest cichym zabójcą, ponieważ sukcesywnie atakuje drogi oddechowe, układ odpornościowy, a także ma silne właściwości rakotwórcze;
- toluen – kolejny węglowodór aromatyczny i składnik smogu, powstaje w wyniku spalania ropy naftowej, czyli pochodzi bezpośrednio od spalin samochodowych, również atakuje niemal cały organizm człowieka;
- amoniak – związek azotu i wodoru, który występuje w naturze, jednak powszechnie wytwarza się go w zakładach chemicznych. Występuje jako środek chłodniczy, barwnik tekstyliów, składnik detergentów, a także stanowi część nawozów sztucznych, w postaci lotnej jest toksyczny, powoduje podrażnienia dróg oddechowych, śluzówek nosa, a także oczu;
- trójchloroetylen – pochodna acetylenu, stosowana jako składnik odtłuszczaczy w wielu preparatach budowlanych, jego opary szkodzą, mają właściwości halucynogenne, a przy długotrwałym stosowaniu także rakotwórcze;
- ksylen – kolejny przykład węglowodorów aromatycznych, który jest pochodną benzenu, w związku z tym może powodować takie same objawy, stosuje się go jako rozpuszczalnik do farb i lakierów, a także ma udział przy produkcji tworzyw sztucznych;
- roztocza – mikroskopijnych wielkości pajęczaki żywiące się ludzkim naskórkiem, który jest stałym gościem w naszych mieszkaniach, w Polsce co dziesiąta osoba ma uczulenie na te pajęczaki;
- promieniowanie elektromagnetyczne – emitowane przez większość urządzeń domowych, jak komputery, telefony, kuchenki mikrofalowe, a także urządzenia medyczne (fale gamma), u osób nadwrażliwych powoduje problemy ze snem, bóle głowy i pogorszenie samopoczucia.
Kwiat filtrujący powietrze – na co uważać?
Kwiaty doniczkowe oczyszczające powietrze mogą stać się nie tylko świetną dekoracją mieszkania, ale także funkcjonalnym elementem wyposażenia. Musisz jednak uważać, ponieważ liście niektórych roślin mogą być trujące. Ugryzione przez dzieci lub zwierzęta domowe mogą doprowadzić do zatrucia. Gryzienie roślin w doniczkach szczególnie upodobały sobie koty, a zawartość związków toksycznych w niektórych roślinach może doprowadzić nawet do śmierci zwierząt.
Dlatego, zanim zdecydujesz się na konkretne rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze, weź pod uwagę także ich szkodliwość dla otoczenia – dodaje Dagmara Szymańska z serwisu ogrodniczego gardeneo.pl.
Najpierw funkcjonalność, a potem estetyka
Poniżej wymienimy kilka najbardziej popularnych roślin, wraz z substancjami, które najlepiej chłoną. Wybierając kwiat do mieszkania, kieruj się właśnie tym, jakie związki ma on usuwać z otoczenia. W zależności od tego wybierzesz odpowiednie pomieszczenie, w którym będziesz chciał pozbyć się szkodliwych związków. Dopiero w drugiej kolejności traktuj rośliny potrafiące oczyścić powietrze pod kątem ich walorów estetycznych.
Pamiętaj, by dbać o rośliny
Nie możesz też zapominać, że każda roślina potrzebuje do życia tlenu, wody i słońca. Rośliny oczyszczające powietrze nie żywią się jedynie związkami szkodliwymi dla ludzi. Dlatego po zakupie konkretnej odmiany rośliny dowiedz się, jakie warunki trzeba jej zapewnić w domu, jak często je podlewać i czy wymagają dodatkowego nawożenia. Wówczas kwiaty oczyszczające powietrze w domu będą nie tylko piękne, ale także długi czas będą skutecznie czyściły powietrze.
Kwiaty które oczyszczają powietrze – najpopularniejsze odmiany
Jest wiele roślin, które poprawiają jakość powietrza wewnątrz mieszkań i biur. Może się okazać, że rośliny oczyszczające powietrze uprawiasz u siebie już od wielu lat i nawet nie wiedziałeś o ich właściwościach. Dlatego przybliżamy te, które część osób już stawia na swoich parapetach.
Skrzydłokwiat (Spathiphyllum)
Jedna z bardziej popularnych roślin w domach, której największą dekoracją są liście i niewielkie białe kwiaty. Skutecznie usuwa przede wszystkim lotne związki organiczne, które zawarte są w materiałach budowlanych. Te rośliny oczyszczające powietrze w mieszkaniu warto umieścić w pomieszczeniach tuż po zakończonym remoncie. Nie wymagają specjalnych warunków, a jedynie regularnego obfitego podlewania letnią wodą. Lubią półcień jak wszystkie rośliny o przewadze liści.
Sansewieria gwinejska (Sansevieria trifasciata)
Te rośliny oczyszczające powietrze chłoną między innymi formaldehyd, ksylen, toluen, trójchloroetylen i benzen. Są też niezwykle skuteczne w produkcji tlenu. Jako jedne z nielicznych tworzą go także w nocy. Nie mają większych wymagań dlatego, jeśli masz skłonności do zapominania o podlewaniu, te rośliny ci wybaczą zapominalstwo. Z uwagi na charakterystyczny kształt liści, możesz spotkać się także z nazwą „języki teściowej”.
Nefrolepis (Nephrolepis)
To roślina, która niegdyś była przebojem peerelowskich wnętrz, czyli paprotka. Wówczas nie było jeszcze wiadomo, że mamy w domu okazy tak skutecznych roślin oczyszczających powietrze. Paprotka usuwa wszystkie związki powstające w wyniku spalania węgla i ropy naftowej. Radzi sobie także z formaldehydem, czyli składnikiem zawartym w kosmetykach i niektórych materiałach budowlanych. Nie ma dużych wymagań bytowych, a jej prosty wygląd pasuje nawet do minimalistycznych wnętrz.
Rapis wyniosły (Rhapis excelsa)
Te rośliny, które oczyszczają powietrze usuwają z niego przede wszystkim amoniak, który znajduje się w barwionych tekstyliach, a także wielu detergentach. Choć rapis należy do palm, nie lubi mocnego słońca, a narażony zbyt długo na jego działanie może stracić zielony kolor liści. Wymaga dużych donic, ponieważ układ korzeniowy bardzo mocno się rozrasta. Czasem stosuje się w stosunku do tej rośliny określenie „palma biczowa”.
Bluszcz pospolity (Hedera helix)
Kolejna z roślin, która powszechnie uprawiana jest w domach i wokół nich. Usuwa zarówno związki powstałe w wyniku spalania, jak i lotne związki organiczne z farb, czy innych materiałów budowlanych. Cechą tej rośliny oczyszczającej powietrze w pomieszczeniach jest to, że nie wymaga znakomitych warunków bytowych ani dużego dostępu do światła. Możesz umieścić ją zarówno w korytarzu, łazience, jak i sypialni. Wadą bluszczu są trujące liście, dlatego musisz uważać, stosując go w domu, gdzie są małe dzieci czy zwierzęta.
Epipremnum złociste (Epipremnum aureum)
To kolejna roślina pokojowa, którą uprawiał lub zna chyba każdy. Te rośliny, które oczyszczają powietrze w dekoracji wnętrz cenione są za piękne regularne sercowate liście. Ich pnącza mogą osiągać długość kilku metrów. Jest łatwa w uprawie i bez problemów się rozmnaża. Nie lubi zbyt dużo wody, można umieszczać ją w półcieniu, ale w nasłonecznionych stanowiskach dobrze wybarwia liście. Roślina znakomicie walczy z takimi związkami jak formaldehyd, benzen oraz tlenek węgla.
Złocień wielokwiatowy (Chrysanthemum morifolium)
Ta roślina to tradycyjna chryzantema, która kojarzy się głównie z cmentarzami. Nie znalazła się jednak w zestawieniu dlatego, że przyda się po przegranej walce ze smogiem. Chryzantemy to bardzo skuteczne kwiaty oczyszczające powietrze, które usuwają wszystkie najbardziej szkodliwe toksyny. Nie są wymagające i znakomicie znoszą nawet zacienione miejsca. Ich wygląd może kojarzyć się niezbyt atrakcyjnie, jednak odpowiednio pielęgnowane i przycinane będą ciekawą dekoracją.
Storczyki (Dendrobium spp.)
Kolejne rośliny w zestawieniu, które cenione są za dekoracyjne walory kwiatów. Te rośliny stały się prawdziwą wizytówką minimalistycznych wnętrz skandynawskich. Nie wymagają podlewania, a jedynie kąpiele wodne co kilka tygodni. Odpowiednio prowadzone i nawożone kwitną różnokolorowymi dużymi kwiatami. Nie wszyscy wiedzą, że poza walorami dekoracyjnymi są to także kwiaty, które oczyszczają powietrze. Usuwają z niego związki ksylenu i toluenu, a także nawilżają.
Aloes (Aloe vera)
Jedyny egzotyczny sukulent w zestawieniu, który jednocześnie charakteryzuje się produkcją tlenu także w nocy. Dlatego świetnie sprawdzi się w sypialni. Ta roślina oczyszczająca powietrze usuwa z niego dodatkowo formaldehyd i benzen. Aloes ma też właściwości chłodzące, które wykorzystuje się, nakładając go na oparzenia. Z uwagi na egzotyczne pochodzenie wymaga wysokich temperatur i dostępu do światła, a także dużo miejsca. To także roślina dla zapominalskich, która woli kilka dni przesuszenia niż przelanie. Kwiaty oczyszczające powietrze to nie pierwszy przykład na to, że skutki niefrasobliwości i szkodnictwa człowieka muszą usuwać rośliny. Niemal wszystkie wymienione związki chemiczne powstają głównie przez działalność ludzi. Pamiętaj, że to właśnie rośliny są dłużej od nas na ziemi i lepiej przystosowały się do życia na tej planecie. Zwróć też uwagę na sposób, w jaki wykorzystują zjawiska naturalne do wzrostu i własnego rozwoju. Inspirację można czerpać z nich pełnymi garściami.
