Redakcja Ekohub
Złącza spawane występują praktycznie na każdej konstrukcji stalowej. Miejsca, gdzie były wykonane spawy, są newralgiczne, ponieważ w przypadku pracy konstrukcji i działających na nią sił obciążających, właśnie w miejscach łączeń może dochodzić do pękań, nieszczelności a w rezultacie zniszczenia konstrukcji, zagrożenia zdrowia i życia oraz niejednokrotnie wielomilionowych strat finansowych. Dlatego istotne jest wykrycie i usunięcie wszystkich wad spawalniczych już na etapie wytwarzania i montażu, gdzie koszty naprawy są – w porównaniu do usuwania wad na gotowej już konstrukcji – kilkukrotnie mniejsze.
Wady złącz spawanych
Podstawowym podziałem wad spawalniczych są: wewnętrzne i zewnętrzne (powierzchniowe). Podczas gdy wady powierzchniowe da się dostrzec gołym okiem, wady wewnętrzne takie jak pęcherze, wtrącenia czy brak przetopu są niewidoczne na zewnątrz. Wykrywa się je poprzez badanie, dobrane w zależności od rodzaju złącza spawanego, konstrukcji, jej przeznaczenia oraz założonego poziomu jakości spawania, czyli dopuszczalnej ilości wad spawalniczych.
Najczęściej stosowane metody badań nieniszczących NDT:
Badania nieniszczące, czyli Non Destructive Methods (NDT) służą do wykrywania wad spawalniczych, bez konieczności niszczenia wykonanej spoiny (w przeciwieństwie do badań niszczących, gdzie z założenia próbka przeznaczona do badań jest niszczona). Podstawowymi badaniami złączy spawanych są:
- Badania wizualne VT
- Badania magnetyczno-proszkowe MT
- Badania penetracyjne PT
- Badania ultradźwiękowe UT
- Badania radiograficzne RT
Każda z wyżej wymienionych metod posiada swoje ograniczenia, dlatego nie zawsze można stosować je zamiennie. Na przykład badania wizualne VT służą do pierwszej, podstawowej oceny powierzchni wykonanej spoiny, badania penetracyjne PT wykrywają wady powierzchniowe na małych głębokościach, podczas gdy badania magnetyczno – proszkowe MT, ultradźwiękowe UT lub radiograficzne RT mogą wykryć wady wewnętrzne, przy czym wybór metody uzależniony jest od wielu czynników, takich jak grubość badanej spoiny, kształt elementu lub możliwości techniczne wyposażenia badawczego.
Kto może wykonywać badania nieniszczące
Do wykonywania badań nieniszczących wymagane są specjalistyczne kursy, prowadzone przez uprawnione ośrodki szkolące. Potwierdzeniem poprawnie zdanego egzaminu jest certyfikat personelu badań nieniszczących. Osoba przeprowadzająca badania musi również udowodnić ciągłą praktykę (jest to warunek przedłużenia certyfikatu po pięciu latach) oraz corocznie poddać się badaniu wzroku.
Żeby badanie mogło przedstawić wiarygodne wyniki, musi być dodatkowo spełniony szereg innych warunków. Wśród nich najważniejsze są:
- nadzór nad sprzętem badawczym oraz kontrolno – pomiarowym, stosowanym do badań, zapewniający jego sprawność, regularne przeglądy i sprawdzenie poprawności odczytów, a także prawidłowe stosowanie
- używanie atestowanych materiałów do badań, takich jak penetranty lub klisze
- wykonywanie badań w warunkach nadzorowanych, przy odpowiedniej temperaturze, wilgotności oraz oświetleniu
Wykonywaniem badań nieniszczących zajmują się laboratoria badawcze. Laboratoria o dużym potencjale, spełniające najwyższe normy i wytyczne organów nadzoru są poddawane regularnym auditom jednostek certyfikujących i prowadzących uznania laboratorium, takich jak: UDT, TDT, DNV-GL, Bureau Veritas, Polski Rejestr Statków czy w końcu akredytującego metody badawcze PCA. Świadectwa nadane przez te jednostki dają laboratorium możliwość zapewnienia szerokiego wachlarza usług dla klientów oraz prowadzenia specjalistycznych badań zarówno prostych odlewów i odkuwek, poprzez konstrukcje spawane, elementy nośne mostów i dźwigów, po rurociągi ciśnieniowe lub konstrukcje offshore.
